Beyin Damar Hastalıklar (İnme, Felç)

Beyni besleyen damarları ilgilendiren hastalıklara verilen ortak bir isimdir. Bu hastalıklar;

• Beyin kanaması
• Beyin damar tıkanıklığı
• Beyin damar iltihabı
• Doğuştan beyin damar yumağı şeklinde görülebilir.

Nörolojik hastalıklar içerisinde en sık görülen ve yaşamı tehdit eden türüdür.

BEYİN KANAMASI 

Beyin veya omuriliği besleyen damarlarda farklı nedenlerle oluşan yırtılmalar sonrasında görülen bir tablodur. Hastanın yaşına ve kanamanın yerine göre sebep değişebilir. Kanama; beyinin farklı bölgelerinde ortaya çıkabilir. Travmalara bağlı kanamalar dışında yüksek tansiyon ve beyindeki baloncuklara bağlı olarak da ortaya çıkabilir.

Kanamanın yeri, büyüklüğü, etrafında ödem olup olmaması, hastanın yaşı, mevcut diğer hastalıkları, genel durumu göz önüne alınarak ilaç tedavisi ve istirahat veya gerekli durumlarda cerrahi müdahale ile tedavisi yapılabilir.

BEYİN DAMARLARININ TIKANMASI 

Beyin damarları damar sertliği, damar iltihabı veya farklı yerlerden kopan kan pıhtıları (emboli) nedeniyle tıkanabilir. Tıkanan damar ve o damarın beslediği beyin bölgesinin görevine göre farklı belirtiler verir.

Ani ortaya çıkan beyin, beyincik veya omurilik işlev kaybında ilk akla gelen nedenlerden biridir. Damar tıkanıklığı sırasında yüz, kol veya bacak gibi bölgelerin komutasını yapan beyin bölgesi etkilendi ise hastalar “felç” olarak isimlendirilen hareket zaafiyeti ile başvururlar. Bazen aynı zamanda yada tek başına beyinde etkilenen bölgeye göre konuşma bozukluğu, denge kaybı ya da sara krizleri gibi belirtiler de eşlik edebilir. Tüm bu tablolarda hastayı olabildiğince kısa sürede acil servise ulaştırmak gerekir. Uygun hastalarda pıhtı eritici tedavi hayat kurtarıcı ve hastanın felcini tama yakın düzeltici etki gösterir. Bu tedaviden yararlanmak için ideal olan hastanın 3 saat içinde acil servise ulaştırılmasıdır.

VASKÜLİT (BEYİN DAMAR İLTİHABI)

Beyin dolaşımında görev alan atar damar duvarındaki sıklıkla mikrobik olmayan iltihaplanmalar (vaskülit) beyin dolaşımını bozarak veya engelleyerek belirti verirler. Bu hastalarda her türlü nörolojik yakınma olabilir. En sık gözlenen yakınmalar başağrısı ve etkilenen beyin bölgesinin görevini aksatması (görme bozukluğu, konuşma bozukluğu, kuvvet kaybı, hissiyet kaybı gibi) şeklindedir. Bu rahatsızlıklar seyrek görülür ancak teşhis edilmezse hayati tehlike oluşturabilir.

ARTERYOVENÖZ MALFORMASYON (BEYİN DAMAR YUMAĞI)

Seyrek görülen ancak hayati önemi olabilen bir durumdur. Beyin gelişimi sırasında damarların bir veya birden fazla çeşidinde oluşan anormal gelişimler şeklinde açıklanabilirler. Bazen kanama, bazen epilepsi nöbeti, bazen de başağrısı gibi belirtiler verdikleri için teşhis edilebilirler. Yumağın yerleşim yeri, çeşidi ve riskine bağlı olarak girişimsel radyoloji yöntemleri ile veya ameliyatla tedavi edilebilirler. Bazı türlerinde hiçbir müdahale gerekmeden takip etmek yeterli olabilir.

İNME’DEN KORUNMAK MÜMKÜN MÜDÜR? 

• Sigara içmeyin.
• Tansiyonunuz varsa kontrol altında tutun.
• Şeker hastası iseniz iyi bir şeker kontrolü hayati önem taşımaktadır.
• Kolesterolünüz yüksekse normal değerlere çekilmelidir.
• Kalp sağlığınız için önerilen besinler beyin sağlığınız için de önemlidir.
• Kilo sorununuz var ise kilo verin.
• Bol su içmeye özen gösterin.
• Ailenizde kalp krizi, inme veya bacak damar tıkanıklığı sık görülüyorsa düzenli sağlık kontrollerinizi yaptırın.
• Vücudunuzun bir bölgesinde kısa süreli kuvvet kaybı, uyuşma, konuşma bozukluğu, epilepsi nöbeti gibi belirtiler geçici bir inmenin habercisi olabilir. Hemen bir nöroloji uzmanına başvurun.
• Kalp krizi geçirdiyseniz yada Kalp Damar hastalığınız var ise mutlaka şah damarlarınızı Dopler USG adı verilen kolaylıkla uygulanan ve zararsız olan yöntemle damar sertliği açısından kontrol ettirin.
• Geçici bir inme geçirdiyseniz düzenli nörolojik kontrollerinizi ihmal etmeyin, büyük inmeden büyük ölçüde korunabilirsiniz.
• Kalıcı inme geçirdiyseniz ve unutkanlığınız giderek artıyorsa “vasküler demans” adı verilen felç sonrası unutkanlık hastalığı için doktorunuza danışın.